Maaike Zijm beginnende docenten, Docent, mentor, nieuwe docenten, reflecteren

Reflecteren: Stop – Start – Doorgaan

Dit formulier kun je op veel momenten gebruiken, bijvoorbeeld aan het einde van een periode of vlak voor een schoolvakantie.

Zo werkt het

  • Stop: wat werkte minder goed en wil je anders doen?
  • Start: wat wil je komende periode proberen of oefenen?
  • Doorgaan: wat ging goed en wil je blijven doen?

Mentorklas

Laat leerlingen het formulier invullen aan het einde van een periode, of een bepaald project of vlak voor een vakantie. Je kunt het als leidraad gebruiken bij een mentorgesprek of gesprek met ouder(s) of verzorger(s).

Collega’s

Gebruik het formulier in een team- of sectiebijeenkomst. Of bijvoorbeeld bij een bijeenkomst met nieuwe docenten. Iedereen vult het dan eerst voor zichzelf in, daarna delen in tweetallen en vervolgens per tweetallen een leerpunt of inzicht delen.

Download hieronder het formulier.

Reflectieblad – stop-start-doorgaanDownload
Maaike Zijm beginnende docenten, nieuwe docenten, reflecteren

Reflectiewerkvorm: De Hand

De Hand is een reflectiewerkvorm die je kunt gebruiken om met (nieuwe) docenten in gesprek te gaan over hun kwaliteiten, doelen en uitdagingen. Door ze een hand te laten tekenen en per vinger een vraag te beantwoorden, ontstaat een gesprek over waar iemand nu staat en waar hij of zij naartoe wil.

Zelf heb ik deze werkvorm wel ingezet tijdens een themabijeenkomst voor nieuwe docenten.

Maar het is ook een idee om deze opdracht eens met je mentorklas te doen. Je kunt de vragen dan eventueel wat vereenvoudigen. En in plaats van delen met de klas, zou je het kunnen gebruiken als input voor een mentorgesprek.

Nodig:

  • Papier
  • Pen/potlood

Stap 1 – Maak een omtrek van je hand

Laat iedereen op een stuk papier hun hand met gespreide vingers omtrekken.

Stap 2 – Beantwoord per vinger een vraag

Daarna laat je iedereen individueel de volgende vragen invullen per vinger:

  • Duim: waar ben je goed in?
  • Wijsvinger: waar wil je naar toe?
  • Middelvinger: waar baal je van?
  • Ringvinger: waar ben je trouw aan of wat vind je belangrijk?
  • Pink: waar voel je je nog klein of onzeker in?

Stap 3 – Delen

Laat iedereen om de beurt iets delen van wat ze hebben opgeschreven. Laat mensen zelf kiezen wat ze willen vertellen of wat ze willen delen.

De anderen luisteren en mogen verhelderende of verdiepende vragen stellen.

Let op: laat anderen geen tips geven of oordelen als ze reageren op iemand anders. Dus ook niet: ‘daar heb ik nooit last van’ of ‘ik doe het altijd zus en zo … ‘.

Stel bijvoorbeeld ook een verdiepende vraag:

  • Kun je daar een voorbeeld van geven?

Stap 4 – Gezamenlijke reflectie

Sluit met elkaar af. En stel de volgende vragen:

  • Kijk nog eens naar wat je hebt opgeschreven. Welke vinger van je hand zegt iets over waar je de komende tijd aan zou willen werken? 
  • Probeer een klein doel voor komende periode te formuleren. ‘Komende periode zou ik graag … ‘

Download de instructie

Reflectie – handDownload
Maaike Zijm reflecteren, toetsweek, werkblad

Hoe laat je leerlingen actief reflecteren op een toets?

Reflecteren op een toets is minstens zo belangrijk als het leren ervoor. Door leerlingen bewust te laten nadenken over hun fouten en successen, help je hen om beter te leren. Maar hoe pak je dat praktisch aan zonder dat het een saaie nabeschouwing wordt? Hier zijn een paar manieren om leerlingen actief te laten reflecteren op een toets.

De reflectiekaarten heb ik onderaan deze blog toegevoegd als gratis download.

1. Reflectie op toets

In plaats van alleen te kijken naar hun cijfer, laat leerlingen kritisch nadenken over hun antwoorden. Een paar vragen om ze op weg te helpen:

  • Welke vraag had je goed verwacht, maar bleek toch fout?
  • Wat ging er mis bij deze vraag? Begrip, slordigheid of iets anders?
  • Hoe had je je anders kunnen voorbereiden om deze fout te voorkomen?

Laat de antwoorden opschrijven op een wisbordje of post-it.

2. Toetsbespreking met actieve betrokkenheid

In plaats van dat jij alle antwoorden geeft, laat je leerlingen eerst zelf analyseren waar het misging. Dit kan bijvoorbeeld met:

  • Een soort ‘toets-doorloop’: leerlingen vergelijken hun antwoorden met een correctiemodel.
  • Verbeteren van fouten: Laat leerlingen een paar van hun fouten verbeteren en erbij schrijven waarom hun oorspronkelijke antwoord fout was. Dit dwingt ze om écht na te denken over hun fouten en voorkomt dat ze simpelweg overschrijven.
  • Duo-bespreking: leerlingen bespreken in tweetallen hun antwoorden en zoeken samen naar verbeteringen.
  • Een klassikale quiz: in plaats van een standaard bespreking, maak je van veelgemaakte fouten een interactieve quiz.

Tip: het is een idee om kopietjes van de toets te maken als je het op deze manier doen. Het zou niet nodig hoeven zijn, maar je zou ook niet willen dat er discussie komt over een antwoord dat ingevuld is en dat bijvoorbeeld later aangepast is.

3. Top drie lessen uit de toets

Laat leerlingen drie dingen opschrijven die ze uit deze toets hebben geleerd. Op een wisbordje of bijvoorbeeld een post-it.

4. Plan maken voor toets

Laat leerlingen een concreet plan maken voor de volgende toets. Dit kan in de vorm van een checklist:

  • Maak een planning en begin op tijd.
  • Oefen met oude toetsen.
  • Bespreek moeilijke stof met een klasgenoot
  • Etc.

5. Download gratis werkblad 1 – leren van je toetsresultaat

Reflectie – toetsresultaatDownload

6. Download gratis werkblad 2 – resultaat toets

Reflectie – toetsDownload
Maaike Zijm beginnende docenten, docentcoach, nieuwe docenten, reflecteren

Reflectieformulier – Energie

Dit reflectieformulier over wat je energie geeft en wat juist energie kost, kun je op veel momenten inzetten. Bijvoorbeeld tijdens een (thema)bijeenkomst of tijdens een individueel (coach)gesprek. Maar ook voor bijvoorbeeld zelfreflectie.
Aan het eind van dit artikel kun je het reflectieformulier gratis downloaden.

Voorbeeld hoe je dit formulier kunt inzetten bij een themabijeenkomst – Wat geeft je energie in het onderwijs?

Download het reflectieformulier

Reflectieformulier – energieDownload