Maaike Zijm Geschiedenis, Lesidee, Lesmateriaal, Mens & Maatschappij

Tijdvak 9: maak een mini-poster over de Eerste Wereldoorlog

Met deze praktische opdracht maken leerlingen een mini-poster over een belangrijke persoon rond het begin van de Eerste Wereldoorlog. Je kunt ervoor kiezen om de poster digitaal te laten maken in bijvoorbeeld Canva of juist op papier met kleurtjes etc.

In deze blog deel ik een werkblad dat je direct kunt inzetten in de klas. De opdracht is voor vmbo onderbouw geschiedenis of mens & maatschappij

Wat gaan de leerlingen doen in deze opdracht?

  • Ze kiezen één persoon: Keizer Wilhelm II, Frans Ferdinand, Gavrilo Princip of Tsaar Nicolaas II.
  • Leerlingen zoeken informatie op en maken een bronvermelding.
  • Vervolgens beantwoorden de leerlingen vijf vragen.
  • Daarna werken leerlingen deze informatie uit op een mini-poster.

Je kunt deze opdracht gebruiken als verwerking na je uitleg of bijvoorbeeld als korte onderzoeksopdracht.

Hoe kun je de opdracht afsluiten?

  • Korte presentaties: laat leerlingen hun poster kort toelichten in maximaal 3 minuten.
  • Ophangen in het lokaal.
  • Expositie in de gang: Maak een kleine tentoonstelling.
  • Reflectieopdracht: Laat leerlingen elkaars posters bekijken en een tip en top noemen.

Download het werkblad

Opdracht mini-poster WO1Download

Heb je deze opdracht gebruikt of een leuke aanvulling? Laat het gerust hieronder weten!

Maaike Zijm Aardrijkskunde, Mens & Maatschappij, werkblad

Mens en maatschappij: interview over leefbaarheid

Wat maakt een buurt prettig om in te wonen? Zijn het de voorzieningen, de veiligheid of juist het groen? In deze opdracht gaan vmbo-leerlingen onderbouw voor aardrijkskunde of Mens & Maatschappij dat zelf onderzoeken met een kort interview.

Ze bereiden de vragen in de les voor, interviewen twee mensen buiten school en werken de antwoorden in de volgende les uit. Als afsluiting zou je een klassengesprek kunnen voeren of leerlingen hun bevindingen kort laten presenteren.

Onderaan deze blog staat een download naar het werkblad.

Doelgroep: vmbo onderbouw aardrijkskunde en mens & maatschappij.

Hoe werkt de opdracht?

  1. Voorbereiding in de klas
    Leerlingen bedenken vragen over leefbaarheid en schrijven ze op.
  2. Interview buiten school
    Leerlingen interviewen twee mensen uit hun omgeving (zoals familie, buren of kennissen) en noteren de antwoorden per vraag.
  3. Uitwerking in de les
    Leerlingen analyseren de antwoorden en vergelijken ze met elkaar. Zijn er grote verschillen? Wat vinden mensen het belangrijkst aan een leefbare buurt?
  4. Presentatie van de resultaten
    Leerlingen presenteren kort hun bevindingen aan de klas.

Lesideeën: Hoe zet je deze opdracht in?

1. Koppel het aan eigen omgeving
Laat leerlingen hun eigen buurt of een bekende wijk kiezen.

2. Laat leerlingen voorspellingen doen
Voordat ze de interviews uitvoeren: wat verwachten ze dat mensen het belangrijkste vinden? Klopt dit achteraf?

3. Voeg een presentatie toe
Laat leerlingen hun resultaten kort presenteren. Ze kunnen:

  • Een poster maken met de opvallendste antwoorden.
  • Een PowerPoint of Canva-presentatie maken met de uitgewerkte antwoorden bijvoorbeeld foto’s.
  • Een mondelinge presentatie geven in duo’s.

Hoe sluit je de opdracht af?

1. Klassikale discussie
Welke antwoorden kwamen het meest voor? Zitten er verrassende uitkomsten bij?

2. Maak een klasoverzicht
Verzamel de antwoorden en zet ze op het bord. Welke factoren vinden de meeste mensen belangrijk voor een fijne buurt? En wat wordt bijvoorbeeld helemaal niet genoemd maar is wel belangrijk?

3. Presentaties laten uitvoeren

  • Geef leerlingen max. 3 minuten om hun resultaten te presenteren.
  • Stimuleer interactie: laat klasgenoten vragen stellen na elke presentatie.

Download het werkblad

interview over leefbaarheid in de buurtDownload

Heb je deze opdracht geprobeerd? Laat me weten hoe het ging en stuur me een berichtje of reageer onderaan deze blog.

Zoek je meer lesmateriaal? Kijk bij lesmateriaal aardrijkskunde of lesmateriaal mens & maatschappij.

Maaike Zijm Geschiedenis, Mens & Maatschappij

Tijdvak 4: opdracht kruistochten

In deze opdracht voor geschiedenis onderzoeken leerlingen aan de hand van een stappenplan wat de kruistochten inhielden.

Onderaan deze blog kun je het werkblad met de opdracht downloaden, zodat je er meteen mee aan de slag kunt in je les.

Doelgroep: vmbo onderbouw, geschiedenis of mens en maatschappij.

Tijdvak 8: grondwetswijzing 1848 opdracht social media

In deze opdracht bedenken leerlingen hoe mensen in 1848 op de grondwet zouden hebben gereageerd als social media bestond in die tijd zoals wij dat nu kennen.

Leerlingen schrijven een kort social media-bericht vanuit een historisch perspectief. Alles gebeurt op papier, dus het past binnen een telefoonverbod op school.

Doelgroep: geschiedenis of mens & maatschappij vmbo onderbouw

Onderaan deze blog kun je het werkblad met de opdracht downloaden, zodat je er meteen mee aan de slag kunt in je les.

Beknopte versie van de opdracht

Let op: dit is een korte uitleg van de opdracht. Je kunt onderaan deze blog een werkblad downloaden met de opdracht voor je leerlingen.

Deze opdracht is goed uit te voeren in de klas bij geschiedenis. Leerlingen krijgen een A4 en verdelen het in vier vakken. In elk vak tekenen ze iets en schrijven ze kort wat erbij hoort. De vier onderdelen:

  1. Oorzaak – Waarom begonnen de kruistochten?
  2. Wie deed mee? – Wie trokken eropuit en waarom?
  3. Belangrijk moment – Een opvallende gebeurtenis uit de kruistochten.
  4. Gevolgen – Wat veranderde er door de kruistochten?

Vervolgens schrijven ze een weetje eronder en wisselen ze de opdracht uit met een medeleerling.

Wanneer zet je deze opdracht in?

Je kunt deze opdracht inzetten als verwerking, nadat je de kruistochten in de les hebt behandeld. Maar je kunt er ook voor kiezen om leerlingen bijvoorbeeld eerst onderzoek te laten doen naar de kruistochten en daarna deze opdracht te laten maken. Zo laat je ze actief op zoek gaan naar informatie.

Download de opdracht

Opdracht kruistochtenDownload

Heb je deze opdracht gebruikt in je geschiedenisles? 

Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen! Laat een reactie achter of stuur me een berichtje.

Wil je meer ideeën voor geschiedenis of vakoverstijgende opdrachten? Of zoek je juist activerende werkvormen? Neem regelmatig een kijkje op mijn website voor nieuw lesmateriaal voor geschiedenis en praktische opdrachten voor in de klas!

Maaike Zijm Aardrijkskunde, Mens & Maatschappij, werkblad

Mens en maatschappij: ontwerp je eigen stad

In deze opdracht gaan leerlingen actief aan de slag met het ontwerpen van hun eigen stad. Ze denken na over wat een stad nodig heeft, waar voorzieningen moeten komen en hoe ze hun stad zo leefbaar mogelijk maken.

Doelgroep: vmbo klas 1 mens en maatschappij of aardrijkskunde

Wat leren leerlingen in deze opdracht?

  • Wat voorzieningen zijn en waarom ze belangrijk zijn.
  • Waar voorzieningen zoals een ziekenhuis, supermarkt of school het beste geplaatst kunnen worden.

Hoe werkt de opdracht?

De opdracht begint met een korte uitleg over voorzieningen in een stad. Daarna tekenen leerlingen hun eigen stad en bepalen ze waar voorzieningen moeten komen. Tot slot presenteren ze hun stad en vergelijken ze die met klasgenoten.

Download het werkblad met deze opdracht

Werkblad – voorzieningen in een stadDownload

Zoek je meer lesmateriaal of inspiratie voor activerende werkvormen? Bekijk mijn andere opdrachten voor mens en maatschappij en/of aardrijkskunde!

Maaike Zijm Aardrijkskunde, Mens & Maatschappij, vakoverstijgend, werkblad

Mens en maatschappij: maak een gids voor toeristen voor een stad in Nederland

In deze opdracht maken leerlingen voor Mens & Maatschappij een informatieve gids voor toeristen. Leerlingen kiezen een Nederlandse stad, onderzoeken bezienswaardigheden, musea, restaurants en overnachtingsmogelijkheden, en verwerken hun informatie in een overzichtelijke gids.

Je zou deze opdracht ook vakoverstijgend kunnen geven met bijvoorbeeld Nederlands of aardrijkskunde. Of koppelen aan digitale geletterdheid.

Je kunt onderaan deze blog het werkblad met deze opdracht downloaden.

Doelgroep: vmbo onderbouw aardrijkskunde of mens & maatschappij. (Eventueel vakoverstijgend met Nederlands)

Hoe werkt de opdracht?

  1. Voorbereiding in de klas
    Leerlingen kiezen een stad en verzamelen informatie via Google Maps en andere bronnen.
  2. Onderzoek en selectie
    Leerlingen zoeken naar belangrijke bezienswaardigheden, eetgelegenheden, slaapplekken en musea die interessant zijn voor toeristen.
  3. Uitwerking van de gids
    Leerlingen verwerken de informatie in een folder, boekje, poster of digitaal document (bijv. in Canva of PowerPoint).
  4. Presentatie en afronding
    Leerlingen presenteren hun gids aan de klas en lichten toe waarom hun stad een bezoek waard is.

Lesideeën: Hoe zet je deze opdracht in?

  • Koppel het aan een stedenproject
    Laat leerlingen een stad kiezen die ze nog niet goed kennen, zodat ze echt iets nieuws ontdekken. Bedenk dan zelf steden waar ze uit kunnen kiezen of maak er een speciaal thema van.
  • Laat duo’s of groepjes samenwerken
    Leerlingen kunnen de gids samen maken en verdelen wie welk onderdeel uitwerkt.
  • Extra uitdaging: vergelijk steden
    Laat leerlingen meerdere steden onderzoeken en kijken welke stad het meest aantrekkelijk is voor toeristen.

Hoe sluit je de opdracht af?

  • Klaspresentaties
    Laat leerlingen hun gids presenteren voor de klas.
  • Tentoonstelling in de klas
    Hang de gidsen bijvoorbeeld op in de klas of maak een speciaal hoekje waar leerlingen elkaars werk kunnen bekijken.

Download het werkblad met opdracht

opdracht – maak een gids voor toeristen over een stad in nederlandDownload

Heb je deze opdracht geprobeerd? Laat me weten hoe het ging en stuur me een berichtje of reageer onderaan deze blog.

Zoek je meer lesmateriaal? Kijk bij lesmateriaal aardrijkskunde of lesmateriaal mens & maatschappij.

Maaike Zijm burgerschap

Mens en maatschappij: opdracht gemeenteraad

Wat doet de gemeenteraad eigenlijk? In deze opdracht onderzoeken leerlingen hoe de gemeenteraad in hun eigen gemeente werkt.

Waarom deze opdracht?

Ook in hun eigen gemeente worden belangrijke beslissingen genomen over onderwerpen die hen direct raken, zoals school, sport en openbaar vervoer. Met deze opdracht onderzoeken leerlingen hoe de gemeenteraad werkt.

Je kunt onderaan deze blog het werkblad voor je leerlingen gratis downloaden. Ook staat er nog een idee om deze opdracht vakoverstijgend met het vak Nederlands te maken.

Doelgroep: vmbo onderbouw, mens & maatschappij en burgerschap. (Eventueel Nederlands)

Opdracht: Wie bestuurt onze gemeente?

Lesdoel:

Leerlingen kunnen uitleggen hoe de gemeenteraad werkt, welke rollen er zijn en wie de belangrijkste personen in hun gemeente zijn.

Stap 1: Wat weten de leerlingen al?

Let op: het werkblad voor je leerlingen staat onderaan deze blog

Start met een korte klassikale bespreking. Stel vragen als:

  • Wat doet een gemeenteraad eigenlijk?
  • Ken je de naam van de burgemeester van onze gemeente?
  • Denk je dat gewone mensen invloed kunnen hebben op beslissingen in de gemeente?

Laat leerlingen hun antwoorden kort opschrijven of met een klasgenoot bespreken. (Meer ideeën voor het activeren van voorkennis? Of wil je inspiratie opdoen? Lees mijn blog ‘6 manieren om voorkennis te activeren’)

Stap 2: Op onderzoek uit

Daarna gaan leerlingen op onderzoek uit en zoeken ze de website van gemeente de volgende dingen op:

  1. Burgemeester – Naam, partij en hoe lang deze persoon burgemeester is.
  2. Wethouders – Hoeveel wethouders er zijn en waar ze verantwoordelijk voor zijn.
  3. Gemeenteraad – Welke partijen erin zitten en welke de meeste zetels heeft.
  4. Voorzitter van de gemeenteraad – Wie dit is en wat hun taak is.
  5. Actuele onderwerpen – Twee zaken waar de gemeenteraad onlangs over vergaderd heeft.

Stap 3: Resultaten verwerken

Laat leerlingen hun onderzoek presenteren op een manier die bij hen past:

  • Maak een poster– Een visueel overzicht met namen, rollen en een paar kernpunten.
  • Ontwerp een infographic in Canva – Gebruik pictogrammen en korte teksten om de gemeentelijke structuur duidelijk te maken.
  • Maak een presentatie – Een korte PowerPoint of Google Slides met de belangrijkste informatie over het gemeentebestuur en actuele onderwerpen.

Leerlingen mogen dus zelf een presentatievorm kiezen. Als je dat niet wilt, zou je dat natuurlijk kunnen aanpassen in de opdracht.

Stap 4: Bespreken en vergelijken

Laat leerlingen hun resultaten vergelijken met een klasgenoot. Bespreek klassikaal:

  • Wat zou jij veranderen in jouw gemeente als je in de gemeenteraad zat?
  • Over welke onderwerpen zou jij mee willen beslissen?

Download het gratis werkblad met opdracht

Opdracht gemeenteraadDownload

Vakoverstijgende opdracht

Je kunt deze opdracht over de gemeenteraad ook vakoverstijgend maken. Zo zou je bij het vak Nederlands bijvoorbeeld de leerlingen een zakelijke e-mail kunnen laten sturen (fictief of echt).

Hieronder vind je het werkblad met deze vakoverstijgende opdracht.

zakelijke e-mail gemeenteraadDownload

Ga je deze opdracht binnenkort doen met je klas? Of heb je ‘m al gedaan? Ik ben benieuwd hoe het ging en hoor het graag. Stuur me een berichtje of reageer hieronder op deze blog.

Maaike Zijm Geen categorie

Mens en maatschappij: opdracht problemen in de stad

Zoek je een leuke en activerende opdracht voor mens & maatschappij of aardrijkskunde in de onderbouw van het vmbo? Met deze opdracht onderzoeken leerlingen stedelijke problemen en bedenken ze een oplossing. Leerlingen denken na over voorzieningen, overlast en hoe een stad kan groeien.

Doelgroep: vmbo onderbouw mens & maatschappij of aardrijkskunde

Wat gaan leerlingen doen?

Stap 1: Kies een stadsprobleem
Leerlingen krijgen een lijst met veelvoorkomende problemen in een stad, zoals te weinig groen, slechte wegen of een tekort aan woningen.

Stap 2: Analyseer de situatie
Wat is er precies mis? Welke mensen hebben hier last van?

Stap 3: Bedenk een oplossing
Ze verzinnen een manier om het probleem op te lossen. Welke voorzieningen zijn nodig? Wie voert het uit?

Stap 4: Denk na over de gevolgen
Werkt hun plan écht? Wat zijn mogelijke nadelen?

Je kunt de opdracht klassikaal bespreken of bijvoorbeeld door leerlingen laten presenteren.

Hoe zet je deze opdracht in?

  • Als startopdracht bij een hoofdstuk over steden – Zo activeren leerlingen voorkennis.
  • Als verwerking – Laat ze zelf een oplossing ontwerpen in plaats van alleen theorie lezen.
  • In groepjes of individueel – Kan allebei! Samenwerken maakt het extra leuk.
  • Met een presentatie of discussie – Bespreek de ideeën klassikaal en laat leerlingen reageren op elkaars oplossingen.

Tip voor in de klas: Gebruik echte voorbeelden uit hun eigen woonplaats. Laat leerlingen nadenken over verbeteringen in hun eigen omgeving. Je zou ook voorbeelden kunnen verzamelen uit je eigen woonplaats en op die manier de opdracht kunnen aanpassen.

Download het werkblad hier

Ik heb een kant-en-klaar werkblad gemaakt dat je direct kunt gebruiken.

Werkblad – problemen in de stadDownload

Veel plezier met deze opdracht! Laat je me weten hoe het ging?

Zoek je meer van dit soort opdrachten voor mens & maatschappij of aardrijkskunde? Bekijk ook de volgende opdracht:

Of kijk bij activerende werkvormen of lesmateriaal mens & maatschappij.

Maaike Zijm burgerschap, Mens en Maatschappij, werkblad

Lesmateriaal M&M: overeenkomsten en verschillen wereldgodsdiensten

Feestdagen spelen een grote rol in veel religies. Ze brengen mensen samen en zitten vol tradities en symboliek. Maar hoe zorg je ervoor dat leerlingen wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen wereldgodsdiensten?

In deze blog deel ik een posteropdracht waarin leerlingen zelf onderzoek doen naar feestdagen van vijf grote wereldgodsdiensten en deze op een overzichtelijke manier presenteren.

Onderaan deze blog kun je het werkblad gratis downloaden.

Doelgroep: vmbo onderbouw mens & maatschappij of burgerschap

De opdracht: maak een poster over feestdagen in wereldgodsdiensten

Leerlingen maken een poster waarin ze de feestdagen van de vijf grootste wereldgodsdiensten in beeld brengen:

  • Christendom;
  • Islam;
  • Jodendom;
  • Hindoeïsme;
  • Boeddhisme.

Leerlingen gaan onderzoeken:

  • Welke feestdagen belangrijk zijn binnen elke religie.
  • Wat er precies gevierd of herdacht wordt.
  • Hoe deze dagen worden gevierd, inclusief tradities, rituelen en eten.

Daarna vergelijken leerlingen de feestdagen en kijken ze naar overeenkomsten en verschillen.

Hoe zet je deze opdracht in je les in?

Hier een korte versie van de opdracht, je kunt onderaan deze blog de volledige opdracht downloaden.

Stap 1: Zoek informatie
Leerlingen verzamelen informatie over feestdagen en schrijven de antwoorden eerst in kladversie op.

Stap 2: Maak vergelijkingen
Ze analyseren de verschillen en overeenkomsten tussen de feestdagen van verschillende religies.

Stap 3: Creatieve verwerking
Alle informatie wordt verwerkt op een poster. Leerlingen worden aangemoedigd om afbeeldingen, kleuren en symbolen te gebruiken om hun werk visueel aantrekkelijk te maken.

Stap 4: Bespreking en reflectie
Laat leerlingen hun posters presenteren of bespreek klassikaal de opvallendste overeenkomsten en verschillen.

kk

Maak een poster over feestdagen bij wereldgodsdienstenDownload

Stuur je een berichtje als je deze opdracht gebruikt hebt of gaat gebruiken? Ik ben benieuwd!

Wil je meer ideeën voor mens en maatschappij of vakoverstijgende opdrachten? Of zoek je juist activerende werkvormen? Neem regelmatig een kijkje op mijn website voor nieuw lesmateriaal  en praktische opdrachten voor in de klas!

Maaike Zijm Lesmateriaal, Mens en Maatschappij, Opdracht, werkblad

Lesmateriaal M&M: aardbevingen

Bij het onderdeel aardbevingen bij mens & maatschappij heb ik drie gratis werkbladen gemaakt die je direct kunt inzetten in je les.
Opdracht 2 en 3 zouden als vakoverstijgende opdracht samen met Nederlands gegeven kunnen worden.

1. Maak een poster over aardbevingen

Veel leerlingen onthouden informatie beter als ze die actief verwerken. Met deze opdracht maken ze een poster over aardbevingen. Hierin kunnen ze bijvoorbeeld uitleggen:

  • Hoe aardbevingen ontstaan.
  • Wat de gevolgen zijn.
  • Hoe je je eventueel kan voorbereiden op een aardbeving.

Het werkblad helpt leerlingen stap voor stap om hun poster goed op te bouwen.

maak een poster over aardbevingenDownload

2. Schrijf een kort verslag over een bekende aardbeving

Leerlingen doen eerst een klein onderzoek en daarna gaan ze stapsgewijs vragen beantwoorden. Ze onderzoeken een aardbeving naar keuze. Ze kunnen bijvoorbeeld kiezen uit:

  • De aardbeving van San Francisco (1906)
  • De aardbeving en tsunami in Japan (2011)
  • De aardbeving in Turkije en Syrië (2023)
Verslag – onderzoek een bekende aardbevingDownload

3. Schrijf een nieuwsbericht over een aardbeving (+ schrijfplan)

In deze opdracht schrijven leerlingen een nieuwsbericht over een aardbeving aan de hand van een schrijfplan. Het schrijfplan helpt de leerlingen met:

  • De opbouw van hun nieuwsbericht.
  • Het beantwoorden van de 5W + H-vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe?).
maak een poster over aardbevingenDownload
Schrijfplan – nieuwsbericht aardbevingDownload

Vakoverstijgend met Nederlands

Deze schrijfopdracht is ideaal om te combineren met het vak Nederlands. Leerlingen werken niet alleen aan hun kennis over aardbevingen, maar ook aan hun schrijfvaardigheid.

Heb je deze opdrachten gebruikt in je les? Laat het me weten! Ik ben benieuwd!

Maaike Zijm Aardrijkskunde, Lesmateriaal, Mens & Maatschappij, werkblad

Lesmateriaal M&M: tekening binnenkant van de aarde

In deze blog deel ik een werkblad waarmee leerlingen zelf de lagen van de aarde tekenen en benoemen. Handig voor de onderbouw van het vmbo en makkelijk in te zetten in je les.

Onderaan deze blog kun je het werkblad en een invuloefening gratis downloaden.

De opdracht: teken de binnenkant van de aarde

Met dit werkblad ontdekken leerlingen de verschillende lagen van de aarde. Ze leren hoe de aardkorst, mantel en kern in elkaar zitten en wat het verschil is tussen de binnen- en buitenkern.

De opdracht bestaat uit twee onderdelen:

  1. De aarde tekenen in doorsnede – leerlingen krijgen een lege cirkel en tekenen hierin de verschillende lagen.
  2. De juiste namen erbij zetten – ze benoemen de lagen en leren de verschillen.

Deze opdracht is bijvoorbeeld geschikt als verwerking na een uitleg over de opbouw van de aarde. Je kunt de opdracht klassikaal bespreken of leerlingen ook in tweetallen laten samenwerken.

Laat leerlingen na het tekenen klassikaal vergelijken of hun werk bespreken met een klasgenoot.

Wil je deze opdracht direct gebruiken? Download het werkblad hieronder:

opdracht – teken de binnenkant van de aardeDownload

Waarom zou je deze opdracht inzetten in je les?

  • Visueel/creatief: door de binnenkant van de aarde zelf te tekenen, begrijpen leerlingen beter hoe de lagen in elkaar zitten.
  • Actief bezig zijn: in plaats van alleen lezen of luisteren, verwerken leerlingen de informatie op een andere manier.
  • Makkelijk in te zetten: geen ingewikkelde materialen nodig, alleen het werkblad en kleurpotloden.

Extra invuloefening

Hier nog een kleine invuloefening die je kunt gebruiken in je PowerPoint/LessonUp of ergens anders in je les.

Veel succes in de klas!