Willem Barentsz is één van de meest bekende zeevaarders uit de geschiedenis. Er is zelfs een zee naar hem vernoemd, de Barentszzee. Hij is geboren op het eiland Terschelling, waarschijnlijk rond het jaar 1550. Willem Barentsz is het meest bekend om zijn overwintering op Nova Zembla en natuurlijk zijn zeereizen om via het Noorden Azië te bereiken.
Vaarroute
Eind van de 16e eeuw gingen Nederlandse zeelieden specerijen halen uit Azië. Ze wilden niet meer afhankelijk zijn van de Portugezen, ze wilden zelf specerijen halen. De weg hier naar toe was lang en gevaarlijk. Geografen en cartografen, mensen die kaarten maakten, dachten dat er in plaats van de bekende route, een kortere route was.
Kaart van Mercator, bron: Wikimedia
Tocht naar Azië
Er volgden verschillende pogingen om naar Azië te reizen. Willem Barentsz had een deel van het gebied in kaart gebracht en in het jaar 1596 werd de tocht uiteindelijk gemaakt. Ze namen een andere route dan tijdens andere expedities. Omdat er heel veel ijs was, moest er een andere route gevaren worden dan dat ze normaal deden.
Nova Zembla
Willem Barentsz bereikte de noordoost kant van Nova Zembla, maar door het ijs kwam zijn schip vast te zitten en moesten hij en de bemanning hier overwinteren. Ze bouwden een huis van aangespoelde planken, drijfhout en materiaal wat ze op Nova Zembla vonden. Ze gebruikten zelfs aangespoeld hout van hun eigen schip. Dit huis noemen we het Behouden Huys.
Het bouwen van het behouden huis op Nova Zembla. Bron: Marinemuseum
Het behouden huis. Bron: Marinemuseum
Terugtocht
In 1597 deed de bemanning en Willem Barentsz een poging om weer terug te keren naar huis. Dit lukte niet meteen, de boot waarmee ze op Nova Zembla gekomen waren was niet meer in staat om de terugtocht te maken. Van twee reddingsboten maakten ze een bootje waarmee ze uiteindelijk de terugtocht hebben kunnen maken. Willem Barentsz is tijdens deze terugtocht helaas overleden.
Op Terschelling is in het museum ‘het Behouden Huys’ een replica (namaak) gemaakt van het Behouden Huys van Willem Barentsz.
Walvisvaart
Nederlandse zeelieden hadden gezien dat er veel walvissen in de Noordelijke IJszee waren. De walvisvaart werd een belangrijke bron van inkomsten, dit leverde veel geld op. In 1614 werd de Noordse Compagnie opgericht, de Nederlanders waren de belangrijkste walvisvaarders van Europa. Door de vangst kwamen er steeds minder walvissen.
Dierenrechten
Uiteindelijk is de walvisvaart nog tot 1964 doorgegaan. Het schip dat daar gebruikt voor werd, had heel toepasselijk de naam gekregen van Willem Barentsz. Nederlandse walvisvaarders werden eerst nog als een soort van helden beschouwd, later kwamen er steeds meer milieuorganisaties die opkwamen voor dierenrechten. Doordat er steeds minder walvissen kwamen, was de walvis zelfs bijna uitgeroeid.
Replica
In Harlingen wordt het schip van Willem Barentsz nagebouwd. Dit is een tijdrovende klus en gaat dan ook wel een aantal jaren duren. Je kunt de werf bezoeken waar ze het schip aan het nabouwen zijn, kijk voor meer informatie op de site.
De film
In 2011 kwam de film ‘Nova Zembla’ uit geregisseerd door Reinout Oerlemans. In deze film speelt Derek de Lint de rol van Willem Barentsz. Het verhaal is gebaseerd op de belevenissen van Willem Barentsz, de reis op zee en de overwintering op Nova Zembla in het Behouden Huys.
Bekijk de trailer
De film is voor 7,99 te koop bij bol.com.
Digitaal Klaslokaal 