Maaike Zijm Docent, Leerstrategie, mentor, toetsweek

Leren voor de toetsweek: prioriteitenmatrix

De toetsweek komt eraan en veel leerlingen hebben moeite met het plannen van hun studietaken. Waar begin je? Wat is écht belangrijk? Als mentor of ouder kun je je leerling of kind helpen om meer overzicht en rust te creëren met de prioriteitenmatrix. Dit is een handige methode om taken te verdelen op basis van urgentie en belangrijkheid. In deze blog leg ik uit hoe je deze methode eenvoudig inzet en kun je gratis het werkblad prioriteitenmatrix en het werkblad planning toetsweek downloaden om direct aan de slag te gaan.

Wat is de prioriteitenmatrix?

De methode is gebaseerd op het model van Eisenhower en verder ontwikkeld door Covey. De prioriteitenmatrix helpt leerlingen om hun taken in vier categorieën te plaatsen:

  1. Belangrijk & dringend – Moet nu gebeuren (bijvoorbeeld: leren voor een toets morgen).
  2. Belangrijk & niet dringend – Kan later ingepland worden (bijvoorbeeld: een samenvatting maken voor een toets over een week).
  3. Niet belangrijk & dringend – Moet snel, maar is minder belangrijk (bijvoorbeeld: een korte huiswerkopdracht).
  4. Niet belangrijk & niet dringend – Mag wachten of hoeft niet (bijvoorbeeld: social media checken).

Door taken op deze manier in te delen, krijgen leerlingen inzicht in wat prioriteit heeft en wat uitgesteld of weggelaten kan worden.

Hoe begeleid je je leerling of kind met de prioriteitenmatrix?

1. Uitleg van de prioriteitenmatrix

  • Bespreek wat de matrix is en waarom het helpt.
  • Geef herkenbare voorbeelden van taken in de vier categorieën.

2. Opstellen van een takenlijst

  • Laat de leerling alle aankomende toetsen en taken opschrijven, zoals:
    • Samenvattingen maken;
    • Flashcards maken;
    • Oefentoetsen maken;
    • Instructievideo’s bekijken;
    • Leerladder gebruiken.

3. Invullen van de prioriteitenmatrix

  • Geef een werkblad (zie download onderaan blog) of laat de leerling zelf een matrix tekenen.
  • Begeleid bij het indelen van de taken in de vier kwadranten.
  • Help bij twijfel en bespreek waarom bepaalde keuzes handig zijn.

4. Plannen van de toetsweek

  • Laat de leerling een planning maken op basis van de ingevulde matrix.
  • Gebruik hiervoor een apart werkblad voor de planning.
  • Als ze een agenda gebruiken, laat ze het daarin overnemen.

Tip: Geen tijd om alles in één keer te doen? Splits het op in twee momenten: eerst de matrix, dan de planning.

5. Afronding en reflectie (5 minuten)

  • Bespreek hoe de leerling het invullen vond.
  • Vraag wat ze lastig vonden en waar ze verbetering zien.
  • Geef aan dat ze dit elke toetsweek kunnen gebruiken.

Waarom werkt deze methode?

  • Meer overzicht: leerlingen zien in één oogopslag wat belangrijk is.
  • Minder stress: de methode voorkomt dat alles op het laatste moment moet. (Mist je op tijd begint met de prioriteitenmatrix natuurlijk)
  • Efficiënter leren: focussen op wat echt belangrijk is.
  • Meer zelfstandigheid: leerlingen leren zelf plannen en prioriteren.

Gratis werkbladen downloaden

Wil je deze methode direct inzetten? Download hier het werkblad prioriteitenmatrix en het werkblad planning toetsweek om je leerling of kind te helpen met voorbereiden van de toetsweek.

Mentorles – prioriteitenmatrix maken voor de toetsweekDownload
Mentorles – Werkblad prioriteitenmatrixDownload

Heb jij deze methode al eens geprobeerd? Laat in de reacties weten hoe jouw leerlingen of uw kind dit ervaren heeft!

Maaike Zijm Activerende werkvorm, Lesidee, Lesmateriaal, werkblad

Lesidee: maak een werkvormenwiel met activerende werkvormen

Actieve werkvormen maken een les dynamisch en zorgen ervoor dat leerlingen écht met de stof aan de slag gaan. Maar soms is het lastig om op het juiste moment een passende werkvorm te bedenken. Dan is het een handig om met het Werkvormenwiel aan de slag te gaan: een handige (digitale) tool waarmee je snel een werkvorm kiest en kunt inzetten. In deze blog laat ik je zien hoe je zelf eenvoudig een Werkvormenwiel maakt en hoe je dat kunt toepassen in je klas.

Wat is het WerkvormenWiel?

Het WerkvormenWiel is een soort rad van fortuin dat je vooraf zelf vult met verschillende werkvormen. Dit kan een fysiek rad zijn dat je in de klas gebruikt, maar je kunt ook een online versie maken met een tool zoals Wheel of Names. Tijdens de les draai je aan het wiel en laat je het lot bepalen welke werkvorm je gaat gebruiken. Zo houd je variatie in je lessen en betrek je leerlingen op een speelse manier.

Je kunt een fysiek rad kopen, maar zelf vind ik een digitaal rad net zo handig. Vooral als je geen vaste of eigen plek op school hebt. Als je wel een eigen lokaal hebt, is het ook een leuk idee om een fysiek rad te maken. Voorheen hadden ze ze wel bij de Ikea, maar op dit moment zitten ze niet in het assortiment. Misschien komen ze weer terug?

Waarom zou je het werkvormenwiel in je klas gebruiken?

  • Actieve betrokkenheid en afwisseling: leerlingen weten niet precies wat er komt en blijven alert.
  • Weinig voorbereiding en geen keuzestress: Eenmaal gevuld, kun je het wiel steeds opnieuw gebruiken. Je hoeft niet ter plekke een werkvorm te bedenken.

Hoe maak je een werkvormenwiel?

  1. Kies een vorm: Gebruik een fysiek rad of een online tool zoals Wheel of Names of Spin the Wheel.
  2. Vul het wiel met werkvormen: Kies 6 tot 12 werkvormen die passen bij jouw vak en lesdoelen.
  3. Test het uit: Probeer het een paar keer om te zien welke werkvormen goed werken.
  4. Pas het wiel aan wanneer nodig: Voeg nieuwe werkvormen toe of verwijder minder effectieve opdrachten.

Voorbeelden van werkvormen op het WerkvormenWiel

Om je op weg te helpen, zijn hier een aantal werkvormen die je kunt gebruiken:

  • Quizvraag bedenken: Leerlingen maken een quizvraag over de lesstof voor een klasgenoot.
  • Quizlet: doe een online quiz met Quizlet, bijvoorbeeld alle begrippen overhoren in Quizlet (voor Plein M en Geschiedeniswerkplaats heb ik alle begrippen in Quizlet gezet)
  • Teken het begrip: Laat leerlingen een concept visueel weergeven zonder woorden.
  • Mindmap maken: Leerlingen structureren hun kennis in een mindmap.

Manieren om je werkvormenwiel in te zetten tijdens je les

  • Maak bijvoorbeeld meerdere wielen: één voor startactiviteiten, één voor verwerking en één voor afsluiting.
  • Betrek leerlingen: Laat leerlingen zelf werkvormen aandragen en toevoegen.
  • Gebruik het regelmatig: Zo wordt het een herkenbare en vertrouwde tool in je lessen.
  • Combineer met andere tools: Gebruik het wiel bijvoorbeeld samen met een digitale quiz of een groepsopdracht.

Voorbeelden van werkvormen voor je werkvormenwiel

Er zijn natuurlijk heel veel werkvormen te bedenken. Maar als je het lastig vind of wat inspiratie nodig hebt, zijn hier een aantal werkvormen die je zou kunnen inzetten:

Start van de les (voorkennis activeren)
  • Woordweb maken – leerlingen noteren wat ze al weten over een onderwerp in een woordweb (kan ook digitaal met LessonUp)
  • Quizlet – een korte quiz over de vorige les of juist van het onderwerp van nu, om te kijken wat leerlingen al weten. (Heeft wel een beetje voorbereiding nodig, maar misschien heb je al Quizlets gemaakt)
  • Vragen bedenken – leerlingen formuleren drie vragen over wat ze willen leren tijdens deze les.
  • Foto of bron analyseren – toon een foto of bron en laat leerlingen beschrijven wat ze zien.
  • Wat weet je nog? – laat leerlingen in twee minuten op een post-it of wisbordje schrijven wat ze nog weten van vorige les.
Eind van de les
  • 3-2-1-methode – noem drie dingen die je geleerd hebt, twee dingen die je interessant vond en één ding waar je nog een vraag over hebt.
  • Leerdoel beantwoorden – laat leerlingen op een post-it of wisbordje het leerdoel van de les beantwoorden.
  • Kaartje voor de toekomst – laat leerlingen opschrijven wat ze willen onthouden voor de volgende les en deel dit dan ook de volgende les weer uit.
  • Vraagkaartje in tweetallen – leerlingen schrijven een vraag op over de lesstof van vandaag en medeleerling moet dit beantwoorden en andersom.

Download een gratis werkblad

WerkvormenwielDownload

Heb je deze opdracht gebruikt in je les? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen! Laat een reactie achter of deel je feedback.

Zoek je meer activerende werkvormen? Neem dan regelmatig een kijkje op mijn website voor nieuw lesmateriaal of praktische opdrachten voor in de klas.

Heb je nog leuke aanvullingen? Of heb je zelf een werkvormenwiel gemaakt? Laat het me weten in de reacties!

Maaike Zijm burgerschap, Lesidee, Lesmateriaal, Project

Project afvalscheiding op school

Afvalscheiding is een belangrijk thema, ook binnen de schoolomgeving. Maar hoe zorg je ervoor dat leerlingen zich bewust worden van afval, recyclen en duurzaamheid? Met dit kant-en-klare project kun je leerlingen op een praktische manier aan de slag laten gaan met afvalscheiding binnen hun eigen schoolomgeving.

Waarom afvalscheiding op school?

Leerlingen en docenten op school produceren met elkaar dagelijks veel afval: papiertjes, drinkpakjes, plastic flesjes en nog veel meer. Door bewust om te gaan met afval kunnen leerlingen niet alleen bijdragen aan een beter milieu, maar ook leren waarom scheiden belangrijk is.

Wat houdt het project in?

Dit project over afvalscheiding is speciaal ontworpen voor het voortgezet onderwijs en sluit aan bij mens & maatschappij en burgerschap. Leerlingen onderzoeken hoe afvalscheiding op hun school is geregeld, analyseren mogelijke verbeteringen en bedenken een plan om afvalscheiding effectiever te maken.

In het gratis werkblad vind je:

  • Een duidelijke opdrachtomschrijving
  • Onderzoeksvragen om leerlingen actief te laten nadenken
  • Een stappenplan om een verbeterplan op te stellen
  • Een reflectieopdracht om bewustwording te vergroten

Gratis werkblad downloaden

Wil je dit project meteen gebruiken in de klas? Download dan hier het gratis werkblad: Project Afvalscheiding op School.

Dit werkblad is direct inzetbaar en vereist minimale voorbereiding. Ideaal voor een les waarin leerlingen op een actieve manier met duurzaamheid aan de slag gaan!

Project afvalscheiding op schoolDownload

Hoe zet je dit project in?

Je kunt dit project op verschillende manieren inzetten:

  • Samenwerken: laat leerlingen in kleine groepjes onderzoeken hoe afvalscheiding nu gebeurt op school en brainstormen over verbeteringen.
  • Maak er een projectweek van: geef leerlingen een week de tijd om hun bevindingen te verzamelen en een presentatie te maken.
  • Vakoverstijgend: koppel het project aan verschillende vakken. Bijvoorbeeld mens & maatschappij, aardrijkskunde, Nederlands en burgerschap.

Meer inspiratie?

Ben je op zoek naar meer lesmateriaal of gratis werkbladen? Kijk dan eens op mijn website voor extra inspiratie! Ik deel regelmatig lesideeën en kant-en-klare opdrachten die direct in de klas gebruikt kunnen worden.

Veel plezier en succes met het project! Laat je me weten hoe het project gegaan is als je het uitgevoerd hebt in de klas?

Maaike Zijm burgerschap, Lesidee, Lesmateriaal, Mens & Maatschappij

Bespaar energie op school: praktische opdracht leerlingen

Energie besparen is een belangrijk thema binnen duurzaamheid en burgerschap. Met deze opdracht leren leerlingen hoe ze zelf energie kunnen besparen en maken ze een actieplan voor school.

Op school wordt dagelijks veel energie verbruikt. Bijvoorbeeld voor verlichting, computers, digibord en verwarming. Leerlingen staan hier vaak niet bij stil, terwijl kleine veranderingen best een verschil kunnen maken. Door hen bewust te maken van hun eigen invloed op energieverbruik, leren ze verantwoordelijkheid nemen en actief mee te denken over oplossingen.

In deze blog deel ik een werkblad dat je direct kunt inzetten in de klas. De opdracht is in principe voor de onderbouw, maar zou ook in bovenbouw vmbo ingezet kunnen worden. Onderaan deze blog kan je het werkblad downloaden.

De opdracht: onderzoek en actie

De opdracht Energie besparen op school bestaat uit twee delen: een klein onderzoek en een actieplan. Leerlingen maken daarna een poster over het besparen van energie en vervolgens presenteren ze de poster voor de klas.

  1. Onderzoek
    • Leerlingen observeren hun eigen klaslokaal en andere ruimtes in de school om in kaart te brengen waar energie wordt verbruikt.
    • Ze maken een lijst van apparaten en lichtbronnen die energie verbruiken.
    • Ze noteren plekken waar onnodig energie wordt verspild, bijvoorbeeld lampen die aan blijven in lege lokalen of computers die niet worden uitgeschakeld.
    • Ze zoeken naar eenvoudige manieren om energie te besparen.
  2. Actieplan
    • Leerlingen bedenken concrete maatregelen om energie te besparen op school.
    • Ze maken een poster of presentatie waarin ze hun ideeën presenteren aan de klas.
    • Eventueel kunnen ze een kort voorstel schrijven voor de schoolleiding of conciërge.

Hoe je de opdracht in de les kunt inzetten

  • Individueel of in groepjes: Leerlingen kunnen zelfstandig werken of samenwerken aan een actieplan.
  • Vakoverstijgend: mens & maatschappij, Nederlands, aardrijkskunde, burgerschap etc.

Gratis download: werkblad energie besparen

Om deze opdracht direct in de klas te gebruiken, kun je hier het bijbehorende werkblad downloaden. Dit helpt leerlingen om hun observaties en ideeën gestructureerd uit te werken.

Gratis werkblad – Energie besparen op school

Download het werkblad Bespaar energie op school

Opdracht – bespaar energie op schoolDownload
Maaike Zijm Lesidee, mentor, werkblad

Mentorles: maak een tijdcapsule

Tijdcapsule maken in de mentorles – Gratis werkblad

Wil je een interessante en betekenisvolle opdracht voor je mentorles? Laat je leerlingen dan eens een tijdcapsule maken. Dit helpt hen om na te denken over wie ze nu zijn, wat ze belangrijk vinden en hoe ze hun toekomst zien. Dit maakt het een waardevolle activiteit om aan het begin of einde van het schooljaar te doen.

In deze blog lees je hoe je dit eenvoudig kunt doen. Je kunt het werkblad met deze opdracht gratis downloaden.

Wat heb je nodig?

Een doos of kist voor de tijdcapsule. Een plastic opbergbak bijvoorbeeld van de Action kan
bijvoorbeeld ook.

  • Enveloppen (voor elke leerling één).
  • Papier, pen, gekleurde pennen, stiften. (Is handig om in het lokaal een
    soort knutselbak te hebben met stiften etc.)
  • Optioneel: kleine persoonlijke items die in de capsule passen (foto,
    muntje, etc.)
  • Eventueel een mobiele telefoon om foto’s te maken van de items.

Planning voor de mentorles voor het maken van een tijdcapsule

Voorbereiding – Het is handig om een week van te voren aan te kondigen dat je deze opdracht met de klas gaat doen. Zo kunnen leerlingen spulletjes verzamelen en ze meenemen als je aan de slag gaat met de tijdcapsule.

Stap 1: Introductie (10 minuten)
Leg de leerlingen uit wat een tijdcapsule is. Vertel dat ze iets gaan maken wat pas aan het eind van het schooljaar geopend wordt.
Je kunt vertellen dat dit wordt gedaan om herinneringen vast te leggen of om
later in te zien hoe je veranderd bent

Stap 2: Brief schrijven en spullen inpakken (30 minuten)
Geef elke leerling een envelop waarin ze persoonlijke dingen stoppen die voor hen belangrijk zijn op dit moment. Geef de leerlingen voldoende tijd om hier goed over na te denken. De instructie voor de leerling heb ik uitgeschreven in het werkblad. Het werkblad kan je onderaan downloaden.

Stap 3: Verzamel de bijdragen (5 minuten)
Verzamel alle enveloppen en eventuele persoonlijke voorwerpen. Deze worden in de tijdcapsule (doos/kist) gestopt. Maak er een speciaal moment van.
Je kunt er ook voor kiezen om foto’s te maken van de items. Stel dat er wat misgaat,
dan heb je in ieder geval de foto’s nog.

Stap 4: Afsluiting en reflectie (5 minuten)
Aan het eind van het jaar ga je de tijdcapsule openen met de leerlingen. Je kunt kort bespreken wat leerlingen hiervan verwachten.

Eventuele voorbeeldvragen voor de reflectie:

  • Wat denk je dat er veranderd zal zijn als we de tijdcapsule openen?
  • Hoe verwacht je dat je naar jezelf en je keuzes van nu zult kijken?

Stap 5: Terugkijken
Aan het eind van het schooljaar open je de tijdcapsule met de leerlingen. Laat
de leerlingen hun enveloppen bekijken en de brief lezen die ze geschreven
hebben. Wat is er veranderd? Wat is hetzelfde gebleven?

Je kunt dit bijvoorbeeld de laatste schooldag doen als je de rapporten meegeeft
aan de leerlingen. (als je dit doet op school) Of tijdens de laatste mentorles.
Je kunt het moment ook uitstellen en het bijvoorbeeld pas openen als de
leerlingen in het examenjaar zitten. Of als ze hun diploma ophalen.

Tijdcapsule maken digitale variant

  • Digitale brief schrijven aan toekomstige zelf: FutureMe: Write a Letter
    to your Future Self
  • PowerPoint laten maken en laten inleveren. (Dia’s met herinneringen
    en brief. Eventueel aanvullen met foto’s en plaatjes)

Gratis werkblad downloaden

Om het makkelijk te maken, heb ik een kant-en-klaar werkblad gemaakt dat je direct in je les kunt gebruiken.

Download het hieronder en ga aan de slag.

Mentorles – maken van een tijdcapsuleDownload

Veel succes met deze opdracht.

Heb je de tijdcapsule gebruikt in je les? Laat het weten in de reacties of stuur mij een e-mail!