“The outcome of this war won’t be decided tonight. No one would criticize us for laying down our rifles on Christmas Eve. Joyeux Noël (2005)”

Bijna 100 jaar geleden gebeurde er op kerstavond tijdens de Eerste Wereldoorlog in 1914 iets bijzonders. De oorlog was nog maar kort geleden begonnen, namelijk in augustus. De soldaten dachten op dat moment nog dat het een korte oorlog zou worden, ze hadden niet gedacht dat de oorlog uiteindelijk tot 1918 zou duren. 

Loopgraven

In de Eerste Wereldoorlog werd er gevochten vanuit loopgraven. Dat zijn zelf gegraven geulen waar de soldaten zich in verscholen, zodat ze veilig waren voor rondvliegende kogels. Het was niet fijn om in zo’n loopgraaf te moeten verblijven. Het was er vaak nat, het stonk er vreselijk, overal lagen uitwerpselen en er liepen ratten. Naarmate de oorlog verder vorderde lagen er zelfs lijken.

Niemandsland

Het stuk grond tussen de loopgraven in noemen we ook ‘Niemandsland’, het was een neutraal gebied. Natuurlijk kon je daar niet zomaar rondlopen, want dan liep je wel het risico gedood te worden door de vijand. Tussen de loopgraven in stonden meters met prikkeldraad.

Op 24 december, kerstavond, in het jaar 1914 begon het te sneeuwen. Vlak daarvoor hadden de soldaten een melding gekregen, ze moesten extra voorzichtig zijn. De Duitsers zouden namelijk een aanval overwegen tijdens kerst of nieuwjaar.

Kerstavond

Het tegenovergestelde gebeurde en langzamerhand begon de sfeer te veranderen. De soldaten begonnen in hun eigen loopgraven kerstmis te vieren. Er werden kerstboompjes neergezet en kampvuurtjes gemaakt. Toen begonnen de soldaten kerstliedjes te zingen, waarop de soldaten in de andere loopgraven (de vijanden!) mee begonnen te zingen. Het zingen van kerstliedjes zorgde voor verbroedering, ze hadden iets gemeenschappelijks en voelden zich op dat moment verbonden met elkaar.

Wapenstilstand

Er volgde een wapenstilstand, speciaal omdat het kerstmis was ‘vrede op aarde’. De Duitse, Engelse (Schotse) en Franse soldaten kwamen uit hun loopgraven en besloten samen kerstmis te vieren op het ‘niemandsland’. Heel bijzonder, vlak daarvoor waren ze nog vijanden van elkaar!

De soldaten speelden kaartspelletjes, dronken een drankje en hadden het gezellig met elkaar. Er werd zelfs een voetbalwedstrijd gespeeld!

Helaas was de wapenstilstand maar van korte duur, de volgende dag waren ze gewoon weer vijanden van elkaar. Alsof er niets gebeurd was.

Beeldmateriaal:

In het jaar 2005 is de film Joyeux Noel uitgekomen. De film gaat over deze wapenstilstand tijdens kerstmis in de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal is voor de film wat geromantiseerd, er is echt een ‘film’verhaal van gemaakt. Maar het is wel een aanrader. Misschien weer eens wat anders dan Home Alone of Santa Claus kijken.