Maaike Zijm Geschiedenis, Lesidee, Opdracht, Tweede Wereldoorlog

Lesmateriaal tijdvak 9 – Collage Anne Frank

Anne Frank was ongeveer even oud als jouw leerlingen toen ze haar beroemde dagboek schreef. Maar haar leven zag er heel anders uit. Hoe breng je dat dichtbij voor jouw leerlingen in de geschiedenisles? En hoe laat je hen tegelijkertijd reflecteren op hun eigen identiteit?

In deze creatieve opdracht maken leerlingen een collage waarin ze de verschillen én overeenkomsten tussen zichzelf en Anne Frank laten zien.

Door deze opdracht ontdekken leerlingen niet alleen wie Anne Frank was, maar krijgen ze ook inzicht in de impact van de oorlog. Tegelijkertijd reflecteren ze op hun eigen leven ( en privileges) in de huidige tijd.

Doelgroep: vmbo onderbouw geschiedenis, mens & maatschappij en kan ook vakoverstijgend met Nederlands (als ze daar bijvoorbeeld de Graphic Novel lezen).

Waarom zou je deze opdracht doen in de klas?

  • Persoonlijke betrokkenheid – ze maken een koppeling met hun eigen leven.
  • Geschiedenis begrijpelijk maken – door vergelijkingen wordt de Tweede Wereldoorlog concreter.
  • Creatief bezig – leerlingen zijn op een creatieve manier bezig om de lesstof te verwerken.

Wat hebben leerlingen nodig?

  • Groot vel papier, A3.
  • Tijdschriften of geprinte plaatjes.
  • Schaar en lijm.
  • Stiften, potloden of kleurtjes.

Hoe werkt de opdracht?

Stap 1 – Wie was Anne Frank?

  • Leerlingen zoeken informatie over Anne Frank: wie was ze, wat schreef ze in haar dagboek, waar hield ze van?
  • Ze maken aantekeningen en schrijven steekwoorden op.

Stap 2 – Wie ben jij?

  • Leerlingen denken na over zichzelf: wat zijn hun hobby’s, waar houden ze van, wat vinden ze belangrijk?
  • Ook dit schrijven ze kort in steekwoorden op.

Stap 3 – Maak een collage

  • Het papier wordt verdeeld in vier vlakken:
  • 1. Wie was Anne Frank?
    2. Wie ben jij?
    3. Verschillen tussen jou en Anne Frank
    4. Overeenkomsten tussen jou en Anne Frank
  • Leerlingen vullen de vlakken met plaatjes, tekeningen, woorden en kleuren. Korte tekstjes mogen ook.
  • Het doel is om creatief te zijn en een visueel beeld te maken van de vergelijking tussen henzelf en Anne Frank.

Download het werkblad en gebruik het direct in je les

Wil je deze opdracht meteen inzetten in je les? Download hier gratis het werkblad.

Geschiedenis – opdracht collage Anne FrankDownload

Variatie

  • Je zou de opdracht ook in Canva kunnen laten maken. Maar ik denk dat de kracht van deze opdracht eigenlijk zit in het maken zonder laptop of tablet.

Wil je meer ideeën voor geschiedenis of vakoverstijgende opdrachten? Of zoek je juist activerende werkvormen? Neem regelmatig een kijkje op mijn website voor nieuw lesmateriaal voor geschiedenis en praktische opdrachten voor in de klas!

Heb je de opdracht gebruikt in je les? ? Laat hieronder weten hoe het ging en deel jouw ervaringen!

Maaike Zijm Lesmateriaal, Mens en Maatschappij, Opdracht, werkblad

Lesmateriaal M&M: aardbevingen

Bij het onderdeel aardbevingen bij mens & maatschappij heb ik drie gratis werkbladen gemaakt die je direct kunt inzetten in je les.
Opdracht 2 en 3 zouden als vakoverstijgende opdracht samen met Nederlands gegeven kunnen worden.

1. Maak een poster over aardbevingen

Veel leerlingen onthouden informatie beter als ze die actief verwerken. Met deze opdracht maken ze een poster over aardbevingen. Hierin kunnen ze bijvoorbeeld uitleggen:

  • Hoe aardbevingen ontstaan.
  • Wat de gevolgen zijn.
  • Hoe je je eventueel kan voorbereiden op een aardbeving.

Het werkblad helpt leerlingen stap voor stap om hun poster goed op te bouwen.

maak een poster over aardbevingenDownload

2. Schrijf een kort verslag over een bekende aardbeving

Leerlingen doen eerst een klein onderzoek en daarna gaan ze stapsgewijs vragen beantwoorden. Ze onderzoeken een aardbeving naar keuze. Ze kunnen bijvoorbeeld kiezen uit:

  • De aardbeving van San Francisco (1906)
  • De aardbeving en tsunami in Japan (2011)
  • De aardbeving in Turkije en Syrië (2023)
Verslag – onderzoek een bekende aardbevingDownload

3. Schrijf een nieuwsbericht over een aardbeving (+ schrijfplan)

In deze opdracht schrijven leerlingen een nieuwsbericht over een aardbeving aan de hand van een schrijfplan. Het schrijfplan helpt de leerlingen met:

  • De opbouw van hun nieuwsbericht.
  • Het beantwoorden van de 5W + H-vragen (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe?).
maak een poster over aardbevingenDownload
Schrijfplan – nieuwsbericht aardbevingDownload

Vakoverstijgend met Nederlands

Deze schrijfopdracht is ideaal om te combineren met het vak Nederlands. Leerlingen werken niet alleen aan hun kennis over aardbevingen, maar ook aan hun schrijfvaardigheid.

Heb je deze opdrachten gebruikt in je les? Laat het me weten! Ik ben benieuwd!

Maaike Zijm burgerschap, Geschiedenis, Nederlands, Opdracht, werkblad

Opdracht – vergelijk het dagelijks leven vroeger en nu

Hoe zag het dagelijks leven er vroeger uit? Wat is er in de afgelopen decennia veranderd en wat is juist hetzelfde gebleven?

Met deze interview onderzoeken leerlingen hoe mensen vroeger leefden door iemand te interviewen die ouder is dan 50 jaar. Ze stellen bijvoorbeeld vragen over school, vrije tijd, technologie en het huishouden en vergelijken de antwoorden met hun eigen leven.

Onderaan deze blog kun je het werkblad gratis downloaden.

Doelgroep: vmbo onderbouw mens & maatschappij, burgerschap, Nederlands. Het is een mooi idee om hier een vakoverstijgende opdracht van te maken.

De opdracht: interview over het dagelijks leven vroeger en nu

Leerlingen interviewen een volwassene over hoe het dagelijks leven eruitzag toen zij jong waren. Daarna schrijven ze een kort verslag waarin ze de verschillen en overeenkomsten met nu beschrijven.

De opdracht bestaat uit:

  • Een interview met minimaal twaalf vragen.
  • Een vergelijking tussen vroeger en nu.
  • Een kort verslag over de opvallendste verschillen.

Hoe werkt de opdracht?

Stap 1: Interviewvragen voorbereiden
Leerlingen bedenken en noteren vragen. Ze stellen zowel gesloten vragen (ja/nee-antwoorden) als open vragen (uitgebreide antwoorden).

Voorbeelden van vragen:

  • Had u als kind een televisie in uw slaapkamer?
  • Hoe maakte u afspraken zonder mobiele telefoon?
  • Wat vond u vroeger luxe, maar is nu heel normaal?

Stap 2: Het interview afnemen
Leerlingen kiezen iemand die ouder is dan 50 jaar, zoals een familielid, buur of docent, en noteren de antwoorden.

Stap 3: Vergelijking maken
Ze kijken naar wat er hetzelfde is gebleven en wat er is veranderd.

Voorbeelden van veranderingen:

  • Geen internet → nu altijd bereikbaar.
  • Spelen op straat → nu vaker gamen en social media.
  • Geen pinpas → contant betalen in de winkel. etc.

Stap 4: Schrijf een kort verslag
In ongeveer 150-200 woorden beschrijven ze de opvallendste verschillen en overeenkomsten.

Opbouw:
✔ Inleiding – Wie hebben de leerlingen geïnterviewd en waar ging het interview over?
✔ Middenstuk – Wat zijn de grootste verschillen en overeenkomsten?
✔ Slot – Wat vonden leerlingen het meest opvallend en welke verandering vinden ze het belangrijkst?

Tip: Laat leerlingen hun bevindingen klassikaal delen en vergelijken. Zo ontstaat een breder beeld van hoe het dagelijks leven is veranderd. Of deel er een aantal en laat bijvoorbeeld het namenwiel of beurtstokjes bepalen wie het voor de klas doet.

Download het gratis werkblad met de opdracht

Wil je deze opdracht inzetten in je les? Download het werkblad gratis en probeer het uit!

Werkblad – interview dagelijks leven vroeger en nuDownload

Hoe ging dat vroeger?

Artikel van mijn opa en oma uit de Texelse Courant 2006.

Maaike Zijm Geschiedenis, Mens & Maatschappij, Opdracht, werkblad

Tijdvak 1 – Poster overeenkomsten en verschillen jagers en verzamelaars

Hoe leefden jagers en verzamelaars eigenlijk? Wat aten ze, waar woonden ze en hoe organiseerden ze hun samenleving? En vooral: hoe verschilt dat van het leven nu?

Met deze opdracht maken leerlingen een poster waarin ze het leven van jagers en verzamelaars vergelijken met hun eigen leven. Geen lange teksten, maar vooral plaatjes en tekeningen om het verschil en de overeenkomsten duidelijk te maken.

Onderaan deze blog kun je het werkblad gratis downloaden.

Doelgroep: vmbo onderbouw geschiedenis of mens & maatschappij

De opdracht: een poster over jagers en verzamelaars

Leerlingen onderzoeken hoe jagers en verzamelaars leefden en vergelijken dat met hun eigen leven.

Wat gaan de leerlingen doen?

  • Informatie verzamelen – Hoe leefden jagers en verzamelaars?
  • Een poster maken – Met afbeeldingen en zo min mogelijk tekst.
  • Vergelijken – Per onderwerp een beeld van vroeger en nu naast elkaar zetten.
  • Discussie en reflectie – Wat is hetzelfde gebleven en wat is helemaal veranderd?

Hoe werkt de opdracht?

Stap 1: Onderzoek doen
Leerlingen zoeken informatie over jagers en verzamelaars via hun lesboek, aantekeningen of online bronnen (mits toegestaan door de docent).

Stap 2: Maak een poster
Op de poster komt een visuele vergelijking tussen vroeger en nu. Leerlingen gebruiken plaatjes of eigen tekeningen en verdelen hun poster in vier onderdelen:

AspectJagers en verzamelaarsJij en je familie
VoedselWat aten zij?Wat eet jij?
OnderkomenWaar woonden zij?Waar woon jij?
WerkWat voor werk deden zij?Wat doen jouw ouders?
Sociale structuurHoe leefden zij samen?Hoe ziet jouw sociale leven eruit?

Stap 3: Zoek of teken afbeeldingen
Leerlingen zoeken plaatjes of maken hun eigen tekeningen per onderdeel.

Stap 4: Analyseer de verschillen en overeenkomsten
Onder de poster geven leerlingen met ✔️ en ❌ aan of iets hetzelfde is gebleven of totaal anders is.

Stap 5: Bespreken
Leerlingen vergelijken hun poster met een klasgenoot en bespreken de verschillen. Vervolgens presenteren ze kort hun bevindingen aan de klas.

Download het gratis werkblad met de opdracht

Tijdvak 1 – poster jagers en verzamelaarsDownload
Maaike Zijm Actueel, Lesmateriaal, Opdracht

Digitale les: aanslagen in Parijs

lesmateriaal aanslagen parijs

Op vrijdag 13 november 2015 vonden verschrikkelijke aanslagen plaats in Parijs. Er kwamen hierbij meer dan 120 mensen om het leven. Veel mensen waren gewond.

In deze opdracht ga je onderzoeken wat er op deze dag is gebeurd. Maar ook onderzoek je waarom deze aanslag juist in Frankrijk plaatsvond. Je kruipt in de huid van een journalist en schrijft een nieuwsbericht over deze gebeurtenis.

Doorgaan met het lezen van “Digitale les: aanslagen in Parijs”

Maaike Zijm Film, Geschiedenis, Opdracht

Filmverslag: Kruistocht in spijkerbroek

filmverslag

In deze film maakt Dolf een reis door de tijd. Hij komt per ongeluk in het jaar 1212 terecht. Dolf kan niet terug naar het heden en moet zich staande houden in de middeleeuwen. Hij sluit zich aan bij een kruistocht op weg naar Jeruzalem. Hoe zou het zijn voor iemand uit onze tijd om ineens in de middeleeuwen terecht te komen?

Dolf wordt in eerste instantie als ketter gezien. Maar omdat hij veel meer voorkennis heeft, kan hij bij bepaalde situaties in de kruistocht van dienst zijn. De mens van nu weet bijvoorbeeld veel meer over gezondheidszorg dan iemand in de middeleeuwen!

Doorgaan met het lezen van “Filmverslag: Kruistocht in spijkerbroek”

Maaike Zijm Digitaal lesmateriaal, Geschiedenis, Maatschappijleer, Opdracht

Opdracht: herdenking 70 jaar bevrijding Auschwitz

kampauschwitz

27 januari 2015 was het 70 jaar geleden dat kamp Auschwitz bevrijd werd. Daarom werd er een herdenking in het voormalig concentratie- en vernietigingskamp gehouden. Deze opdracht gaat over het belang van herdenken. Waarom is het belangrijk dat wij na 70 jaar, nog steeds deze gebeurtenis herdenken?

Doorgaan met het lezen van “Opdracht: herdenking 70 jaar bevrijding Auschwitz”