Aan het eind van de 18e eeuw begon de industriële revolutie. Er veranderde veel voor de mensen in die tijd.  Werk wat voorheen met de hand werd gedaan, werd nu vervangen door machines. Deze machines werden aangestuurd door stoommachines.  De uitvinding van de stoommachine was één van de belangrijkste uitvindingen in die tijd.

Uitvinder stoommachine

Vaak wordt er gedacht dat James Watt de stoommachine heeft uitgevonden, maar dat heeft hij niet.  In het jaar 1712 vindt Thomas Newcomen de stoommachine uit. En pas veel later, in het jaar 1769, verbeterde James Watt de stoommachine.

Ontstaan eerste fabrieken

Door de stoommachine konden andere machines zoals de weefmachine en spinmachine aangestuurd worden. Dit waren grote machines die niet verplaatst konden worden, ze konden dag en nacht draaien. Zo zijn de eerste fabrieken ontstaan. Op deze manier kon er veel meer geproduceerd worden in korte tijd. Voordat er met stoom gewerkt werd, werden de machines ook wel aangestuurd door waterkracht.

Steenkool en ijzererts

De stoommachines werkten op de verbranding van steenkool. Omdat de machines erg warm konden worden, moesten ze gemaakt worden van hittebestendig materiaal. Daarom werden de stoommachines gemaakt van ijzer. Voor het maken van stoommachines was dus steenkool en ijzererts nodig, wat uit de mijnen gehaald moest worden.

Stoomtrein

In 1804 zorgde Richard Trevithick voor de eerste werkende stoomtrein, zeg maar een stoommachine op wieltjes. De stoomtrein zorgde ervoor dat goederen en grondstoffen sneller vervoerd konden worden. Eerst ging dit vooral tussen de fabrieken en mijnen in, later verspreidde zich dit door het hele land.

De eerste spoorweg

In het begin werd de trein vooral gebruikt voor het vervoer van goederen. Later werd de trein ook gebruikt voor het vervoer van personen, In 1834 werd de eerste spoorweg in Nederland geopend, van Amsterdam naar Haarlem.

In Nederland rijden er nog steeds stoomtreinen als toeristische attractie. Zo rijdt er tussen Amersfoort en Dieren en Hoorn en Medemblik nog een stoomtrein.

Kerncentrale

Tegenwoordig worden er ook nog stoommachines gemaakt. Bijvoorbeeld in kerncentrales, de kernreactor produceert hitte, de hitte wordt stoom, stoom gaat in de stoommachine, de stoommachine drijft het aggregaat aan en er ontstaat beweging, deze beweging wordt uiteindelijk elektriciteit.

Foto’s Marinemuseum

Deze stoommachines zijn afkomstig van schepen. Ze zijn te zien in het Marinemuseum in Den Helder.

Belangrijke jaartallen op een rij

• 1712 Thomas Newcomen vindt de stoommachine uit
• 1733 Uitvinding schietspoel
• 1764 Uitvinding spinmachine, spinning Jenny
• 1769 James Watt verbetert stoommachine
• 1812 Eerste stoomschip
• 1839 Eerste spoorweg in Nederland tussen Amsterdam en Haarlem

Beeldmateriaal

Stoomtrein Hoorn – Medemblik