Voor 1874 was het heel normaal dat kinderen werkten. Zo konden ze alvast het vak een beetje leren en het leverde ook een extra zakcentje voor thuis op. Kinderen konden door hun kleine handen werk doen wat volwassen niet konden doen, bovendien waren ze goedkoper voor de fabriekseigenaar. 

Veranderingen

Na de industriële revolutie aan het eind van de 18e eeuw, was er veel veranderd voor de mensen. Handwerk was vervangen door machines die aangestuurd werden door stoommachines (lees ook artikel: industriële revolutie – de stoommachine). De eerste fabrieken ontstonden.

Kinderarbeid

Voor fabriekseigenaren was geld verdienen het meest belangrijke. Kinderen waren veel goedkopere arbeidskrachten dan volwassenen. Het kwam wel voor dat kinderen al vanaf 5-jarige leeftijd urenlang werkten in de fabrieken. Tijd om naar school te gaan was er niet meer, er moest gewerkt worden.

Slechte werkomstandigheden

De fabriekseigenaren maakten zich geen zorgen over de gezondheid van hun soms zeer jonge personeel. De omstandigheden in een fabriek waren  behalve slecht voor de gezondheid, ook nog eens eens erg gevaarlijk. Regelmatig kwam er een been,voet,arm of hand tussen de machine. Er overleden zelfs kinderen.

De kinderen moesten de bevelen van de fabriekseigenaren opvolgen. Zij werden geslagen als ze dit niet of niet goed deden.

Kinderwetje van van Houten

In 1874 kwam hier een einde aan. Liberaal Samuel van Houten, lid van de Tweede Kamer, voerde een nieuwe wet in. Het kinderwetje van van Houten. Het verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de 12 jaar. Het was de eerste sociale wet in Nederland.

Arbeidsinspectie

Helaas stopte de kinderarbeid toen nog niet. Fabrieken hielden zich niet aan de regels en op het platteland werkten de kinderen nog steeds. In 1886 besloot de Tweede Kamer de werkomstandigheden in de fabrieken te onderzoeken, het begin van de arbeidsinspectie. Niet alleen de kinderarbeid kwam toen aan het licht, ook de verschrikkelijke omstandigheden voor volwassenen werden duidelijk voor iedereen.

Begin sociale wetgeving

Het was het begin van de sociale wetgeving, wetten die het leven van de mensen zouden moeten verbeteren. Pas in 1901 werd de leerplicht ingevoerd en moesten kinderen van 6 t/m 12 jaar naar school.

Schimmelpenninck

Bijna was de leerplicht er niet geweest, in het jaar 1900 toen hierover gestemd moest worden was de uitslag namelijk 50 (voor) / 49 (tegen) . Tegenstander Francis David  Schimmelpenninck kon niet stemmen, hij was op weg naar de stemming in de Tweede Kamer namelijk van zijn paard gevallen.

Kinderarbeid in de huidige tijd

In andere landen bestaat kinderarbeid nog steeds. Kinderen zijn nog steeds goedkope arbeidskrachten. In bijvoorbeeld India maken kinderen voor weinig geld kleding in textielfabrieken,ook hier zijn de werkomstandigheden slecht.  Deze kleding wordt uiteindelijk in Nederland verkocht aan consumenten (mensen die producten of diensten kopen). Vaak willen mensen niet te veel geld uitgeven aan kleding en wordt er niet gekeken of kleding een kinderarbeid-vrij label hebben.

Belangrijke jaartallen

• 1800 – 1900: Tijd van Burgers en Stoommachines
• 1874: Kinderwetje van van Houten
• 1901: Invoering van de leerplicht

Begrippen

• Consument: mensen die producten of diensten kopen.
• Sociale wetgeving: wetten die het leven van de mensen zouden moeten verbeteren.

Beeldmateriaal