Maaike Zijm Aardrijkskunde, Docent, Geschiedenis, Leerling, Leerstrategie, Leren, Samenvatting, Vaardigheden

Cornell-methode: aantekeningen maken tijdens de les

Ben je op zoek naar een manier om je leerlingen betere aantekeningen te laten maken én ze actief te laten leren? Dan is de Cornell-methode iets voor jou. Deze methode helpt leerlingen om informatie overzichtelijk te verwerken én na te denken over wat ze hebben geleerd. In deze blog leg ik je uit wat de Cornell-methode is, waarom het werkt en hoe je ‘m makkelijk kunt inzetten in de klas. Ik gebruik het zelf in de geschiedenisles, maar je kunt het natuurlijk bij ieder vak inzetten als je wil.

Je kunt onderaan deze blog een format downloaden om aantekeningen op te maken volgens de Cornell-methode. Dat zou je in het begin kunnen inzetten, maar je kunt ook leerlingen leren hoe ze dit zelf kunnen doen op een blad in hun map of schrift.

Wat is de Cornell-methode?

De Cornell-methode is een manier om gestructureerd aantekeningen te maken. Je kunt het inzetten tijdens je uitleg, bij het kijken van een (instructie)video of bij het lezen van een tekst. Het helpt leerlingen om actief mee te denken, hoofd- en bijzaken te onderscheiden en de stof beter te onthouden.

Je verdeelt een blad in drie delen:

  • Onderaan komt een korte samenvatting van wat ze geleerd hebben.
  • Rechts komt het grootste vlak – hier schrijven leerlingen hun aantekeningen tijdens de uitleg.
  • Links komt een smalle kolom – daarin zetten ze kernwoorden of vragen over de stof.

Waarom aantekeningen maken met de Cornell-methode?

Veel leerlingen schrijven tijdens de les alles op wat ze horen. Of juist bijna niks. Of ze schrijven letterlijk de woorden van een LessonUp of Powerpoint op. Ze hebben soms geen idee wat ze op moeten schrijven. De Cornell-methode helpt leerlingen om (gestructureerd) keuzes te maken: wat is belangrijk? Wat wil ik later kunnen onthouden?

Hoe voer je het in? Doe het eerst samen

Zomaar zeggen: “Maak maar een Cornell-schema tijdens mijn uitleg” werkt natuurlijk niet. Zeker niet bij leerlingen die moeite hebben met structuur of taal. Je moet het echt eerst voordoen, modelleren. Dus laten zien hoe je het maken van aantekeningen aanpakt tijdens bijvoorbeeld een instructie. En daarna bouw je het langzaam af en werk je ernaartoe dat leerlingen het zelfstandig kunnen. Zo zou je dat aan kunnen pakken:

  1. Eerste paar keer: jij doet het hardop voor
    Leg uit hoe het werkt terwijl je een schema invult. Bijvoorbeeld op het bord of in een PowerPoint.
    Vertel ook waarom je iets noteert.
  2. Na een tijdje: je vult het samen in
    Laat leerlingen met jou meedenken. Jij stelt vragen, zij geven suggesties. Bijvoorbeeld: “Wat kunnen we hier links bij zetten?” of “Hoe zouden we deze les samenvatten?”
  3. Als leerlingen eraan toe zijn: leerlingen doen het zelf (maar je kijkt mee)
    Je laat ze zelfstandig een Cornell-blad invullen tijdens of na de les. Loop rond, geef feedback, bespreek een goed voorbeeld klassikaal.
  4. Daarna: herhalen en vasthouden
    Laat ze het vaker doen, bij verschillende lessen. Bijvoorbeeld bij het kijken van een uitlegvideo of tijdens een boekparagraaf. Laat ze het ook gebruiken bij het leren voor een toets: “Gebruik je Cornell-aantekeningen om jezelf te overhoren.”

Tot slot

Zeker bij vakken als geschiedenis, waar veel informatie op je afkomt, is structuur en herhaling onmisbaar. De Cornell-methode helpt leerlingen om structuur aan te brengen tijdens het maken van aantekeningen. Maar je kunt het eigenlijk bij alle vakken inzetten.

Tip: Je kunt beginnen in je les met een vast format (bijvoorbeeld een Canva-sjabloon of een uitgeprint werkblad), maar leer leerlingen ook hoe ze zélf een Cornell-schema kunnen maken in hun schrift of map. Dat is handig voor wanneer ze geen blad bij de hand hebben of als je het op de lange termijn wilt inslijten als leerstrategie.

Wil je zien hoe een docent het aanpakt in de klas? In deze video laat docent Caroline Roosen zien hoe zij de Cornell-methode inzet. Ze geeft praktische voorbeelden en laat mooi zien hoe je leerlingen kunt begeleiden bij het maken van goede aantekeningen.

Bekijk de video: Laat je lessen beter plakken met Cornell (7 minuten)

Wil je alvast een leeg Cornell-schema downloaden? Klik hieronder

cornell methode format wDownload
Maaike Zijm Blog, Docent

Voorkennis activeren

Als je een nieuw onderwerp gaat behandelen in de les is het een goed idee om te controleren wat leerlingen al over het onderwerp weten. Op die manier kunnen leerlingen nieuwe informatie koppelen aan datgene wat ze al weten.

Verschillende manieren op voorkennis te activeren

Woordweb

Een hele bekende manier op voorkennis te activeren is met behulp van het woordweb. Je kunt het woordweb op de ouderwetse manier gewoon schrijven en tekenen op het bord, maar ook bijvoorbeeld een digitale tool zoals LessonUp gebruiken.

  • Schrijf in het midden van het bord het onderwerp op.
  • Vraag aan de leerlingen: ‘wat weet je nog over … ?’ of ‘wat weet je al over … ?’ Of vraag aan welke begrippen, jaartallen of andere dingen zij denken bij het onderwerp.
  • Vervolgens schrijf je de antwoorden op het bord.
  • Probeer bij het schrijven woorden die met elkaar te maken hebben bij elkaar te zetten. Of door middel van lijnen woorden aan elkaar te verbinden.
  • Bespreek de woorden die op het bord staan, leg verbanden en gebruik de woorden straks bij je uitleg van nieuwe lesstof.

Quiz (Bijvoorbeeld Kahoot)

Maak een korte quiz in bijvoorbeeld Kahoot met vragen over het onderwerp en begrippen die erbij horen. Wat weten de leerlingen al over het onderwerp? Je kunt je uitleg aanpassen na de quiz, omdat je er dan beter zicht op heb wat leerlingen al weten. (Of juist helemaal niet weten)

Je kunt natuurlijk ook een quiz zonder devices geven. Zet op een slide dan verschillende vragen en laat leerlingen de antwoorden op papier invullen.

Afbeelding intro

Zoek een afbeelding die met het onderwerp te maken heeft. En begin de les met deze afbeelding op het bord.

Stel bijvoorbeeld één van de volgende vragen:

  • Wat zie je op deze afbeelding?
  • Wat weet je al over het onderwerp wat op deze afbeelding staat afgebeeld?
  • Wat valt je op aan deze afbeelding?
  • Uit welke periode denk je dat deze afbeelding komt?
  • Waarom denk je dat deze afbeelding belangrijk is voor het onderwerp dat we gaan bespreken?
  • Wie herken je op deze foto? (Bijvoorbeeld bij geschiedenis met historische personen)

3-2-1 Methode

Schrijf een begrip of woord op waar de les over zal gaan. Daarna laat je leerlingen drie dingen opschrijven die ze al weten over dit onderwerp, twee vragen die ze hebben over dit onderwerp en één dat ze hier graag over willen leren.

Je kunt dit ook digitaal doen met bijvoorbeeld LessonUp.

Stellingen goed/fout

Begin de les met een aantal stellingen over het onderwerp. Leerlingen moeten dan aangeven of de stelling juist of onjuist is.

Je kunt ervoor kiezen om dit bijvoorbeeld met post-its te doen, of met staan/zitten (staan als het goed is en zitten als het fout is).

Pas daarna je uitleg aan op basis van de antwoorden van de leerlingen.

Tijdlijn (geschiedenis)

Zet een aantal historische gebeurtenissen op het bord die te maken hebben met het onderwerp dat je gaat behandelen. Laat leerlingen daarna de gebeurtenissen op een tijdbalk zetten. Weten ze nog op welke plekken bepaalde gebeurtenissen horen te staan op de tijdlijn?

Je kunt ook een tijdlijn maken waar je zelf al een paar gebeurtenissen op hebt gezet. Daarna geef je een aantal historische gebeurtenissen en laat je leerlingen de gebeurtenissen op de tijdlijn opvullen.

Maaike Zijm Actueel, Blog, Docent, Edcamp

Edcamp 2017

Edcamp

Eerlijk gezegd keek ik al sinds de vorige Edcamp op Texel uit naar een nieuwe Edcamp. 11 maart was het eindelijk zover!

Eigenlijk had ik dit weekend andere verplichtingen. Mijn man zit bij de vrijwillige brandweer en iedere vijf jaar wordt er een weekendje weg georganiseerd waarbij de partners ook mee mogen. Ik hou niet zo van ‘verplichte’ dingen en ben ook niet zo’n feestbeest. Maar de vorige keer was het ook best leuk, dus had ik mij toch maar opgegeven. Natuurlijk was ik helemaal vergeten dat er dan ook een Edcamp was.. 😦

Doorgaan met het lezen van “Edcamp 2017”

Maaike Zijm Docent, Onderwijs, Social Media

Negatieve kanten van social media

negatief

Steeds meer jongeren zijn de hele dag online. Zij willen de hele dag op de hoogte blijven van de nieuwtjes die zich in hun omgeving afspelen. Stel je voor dat je wat mist. Dag en nacht bereikbaar voor al je vrienden, familie en kennissen. Dat klinkt als een droom die uitkomt. Of toch niet?

In het vorige artikel beschreef ik hoe je social media kunt inzetten op school. Natuurlijk zijn er niet alleen maar positieve kanten. In dit artikel belicht ik de negatieve kanten.

Doorgaan met het lezen van “Negatieve kanten van social media”

Maaike Zijm Docent, Lesidee, Mens & Maatschappij

10 december 2014: dag van de mensenrechten

mensenrechten

Op 10 december 2014 is het de dag van de mensenrechten. Over de hele wereld worden er verschillende acties gehouden. Zo organiseert Amnesty International een schrijfmarathon.

Amnesty International is een organisatie die zich inzet voor mensenrechten. Niet overal op de wereld worden deze mensenrechten nageleefd, er zijn nog veel landen in strijd met de mensenrechten. Er zijn landen met gewetensgevangenen, mensen die in de gevangenis zitten omdat zij een andere mening hebben dan de regering van dat land.  Doorgaan met het lezen van “10 december 2014: dag van de mensenrechten”